We use cookies to enhance your browsing experience, serve personalized ads or content, and analyze our traffic. By clicking "Accept All", you consent to our use of cookies.
Customize Consent Preferences
We use cookies to help you navigate efficiently and perform certain functions. You will find detailed information about all cookies under each consent category below.
The cookies that are categorized as "Necessary" are stored on your browser as they are essential for enabling the basic functionalities of the site. ...
Always Active
Necessary cookies are required to enable the basic features of this site, such as providing secure log-in or adjusting your consent preferences. These cookies do not store any personally identifiable data.
No cookies to display.
Functional cookies help perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collecting feedback, and other third-party features.
No cookies to display.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics such as the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
No cookies to display.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
No cookies to display.
Advertisement cookies are used to provide visitors with customized advertisements based on the pages you visited previously and to analyze the effectiveness of the ad campaigns.
F’dil-gabra ta’ novelli qosra l-awtur idur mal-hajja ta’ kuljum bil-problemi taghha: l-Alzheimer u l-ewtanasja, l-istupru u l-arroganza, l-awtorita’ tar-religjon u l-ambizzjoni tal-genituri, il-pedofilja u l-ligi, l-omosesswalita u z-zwieg.
Liese ha tmut u ghandha l-Alzheimer. Zewgha Mario jsir jaf jekk kinitx veru thobbu matul hajjitha?
Il-Ministru jghid lil Silvana li dawn l-affarijiet jigru, imma zgur ma kienx bil-kunsens ta’ Amy. Kif ha jhallas ghall-arroganza tieghu?
Kif il-prostituta li giet fil-kamra ta’ Paul meta kien l-Awstralja kienet fula maqsuma ma’ bintu? U lil dik is-soru kif kien jafha?
Il-pittur Cauchi ried li xi hadd joqtlu u fl-ahhar sab ir-Ragel tax-Xadina. Sadattant jiltaqa’ ma’ mara sabiha li kien pingieha meta kien famuz u hi wkoll trid li r-Ragel tax-Xadina joqtolha?
Mara Maltija tinnamra ma’ mara Irlandiza, allura l-irgiel taghhom x’ha jaghmlu?
Jekk ragel li kien aghma ghal zmien twil jibda jara, xi jkun jixtieq li jara l-aktar?
U l-pappagall veru ha joqtluh?
Minghajr ma jnaqqas mill-gravita’ ta’ dawn is-suggetti, l-awtur izomm stil hafif, mexxej, u kultant umoristiku.
F’din il-ġabra ta’ għaxar stejjer tal-biża’ hemm dak kollu li wieħed ikun jixtieq li qatt ma jiltaqa’ miegħu fil-ħajja ta’ kuljum. Għax min irid jiltaqa’ ma’ qattiela, spirti u nies ħżiena li jagħmlulek ħajtek mizerabbli? Imma fil-paġni ta’ dan il-ktieb se tiltaqgħu magħhom u min iħobb dan it-tip ta’ stejjer jieħu pjaċir isir jafhom. X’aktarx li t-tajjeb jitlef u jirbaħ il-ħażin.
Veru li jekk tkun taf il-futur ikun jaqbillek? Taħseb li tgħix aħjar jew tishet is-siegħa u l-mument li ssir taf, bħalma gralu wieħed f’dan il-ktieb?
Raġel miżżewweġ mitluf wara martu. Dejjem jaħilfilha li jibqa’ jħobbha anki wara mewtu. Imbagħad imut u jibda t-terrur għall-mara.
Kwadru antik iwassal biex iġib biża’ f’ħajjet koppja miżżewġa. Is-saħta tiegħu tkun ġejja minn mijiet ta’ snin ilu u tintemm biss meta kavallier mejjet jaqta’ xewqtu llum.
Tifel joħroġ minn bir imwaħħax b’dak li ra hemm isfel. Tgħid kien ra l-belliegħa li ġennitu bi kruhitha? Jew jekk ma kinetx il-belliegħa, x’kien ra?
Xabla ta’ bojja mill-ħabs ta’ Sant’Anglu għadha tfittex ġustizzja mijiet ta’ snin wara…
U tassew li l-mewt tiġi għalik biex tixwik u taqlik?
Bella ma kinitx ghalkollox komda b’persunitha. Kienet tinheba go flokkijiet wesghin u l-gins kienet issibu komdu ghal kull okkazjoni. Kultant xtaqet tkun bhal habibitha, Jasmine, bl-ghadam ta’ genbejha mqabbez ‘l barra jew bhal ohtha Darlene, b’figura ta’ ballerina. Marvin ta’ hdejhom minn dejjem kien nitfa ta’
tifel.
Imma ghaliex in-nies jiggudikawk minn kif tidher aktar milli x’taf taghmel? U ghalfejn dawk ta’ madwarek jibqghu jinbidlu? Jew jiddettawlek x’ghandek tibdel biex tidher ahjar? Shabek ikollhom genn biex jikbru, jew iwarrbuk imbaghad jergghu jkellmuk xhin ikun komdu ghalihom.
Dawk li tkun thobb tibza li jitilqu? In-nanna Bianca se tibqa’ maghha, tirrakkontalha, tinkoraggiha f’holmietha? U Bella kienet lesta li tinbidel? Kienet lesta li tikber?
Kull bniedem ghandu l-punt fragli tieghu: flus, poter, xewqat, kilba, passjonijiet. M’hemm hadd li jista’ jghid li m’ghandu xejn. Imma meta f’qalb il-bniedem jibda jnebbet gherq il-mibeghda u l-ghira, hemmhekk ma jkunx hemm triq ohra ghajr it-triq lejn l-abbiss.
F’din l-istorja, minbarra li mmissu mill-qrib mal-flus, poter, xewqat, kilba u passjonijiet, inhossu wkoll it-tahbita tal-polz tal-vittma, ir-rabja tal-assassin, kif ukoll it-tahlita tal-mibeghda senswali mohbija taht il-maskra tal-imhabba mirquma sabiha taht id-dawl kiebi tax-xemgha! U bhalma l-imhabba kapaci taqsam il-qlub fi tnejn, hekk ukoll kapaci taghmel il-mibeghda!
L-imhabba u l-mibeghda huma differenti biss mill-qalb ‘il gewwa? mill-qalb ‘il barra jidhru li huma l-istess, linja biss hemm bejniethom, fejn din tista tkun il-linja fatali! Fit-tnejn li huma tasal li tibki, fit-tnejn tasal li twegga? u sahansitra fit-tnejn li huma kapaci jkun hemm bewsa! Imma tghid? minn liema minnhom kapaci tohrog bewsa tad-demm?
Il-vera mhabba. Dik li ggaghlek thoss sentiment profond ghal xi hadd li tkun ghadek qatt ma rajt qabel. U dik l-imhabba bejn missier u bint.
Daqqa ta’ harta.
F’dik il-frazzjoni ta’ mument qabel ma lahqet tathielu, Alba ndunat li dak il-wicc dahqan kien jappartjeni lil guvni twil, ghajnejh cari blu bl-isfar ikangi go fihom.
Il-hin kien waqaf. Ghajnejha f’ghajnejh. Izda issa kien tard wisq.
Deshan beda johrog mal-habiba taghha Zara. Lejl ta’ maltemp.
X’jigri bejn Deshan u Alba? U dakinhar tal-festin ta’ gheluq snin habibitha?
Ilhna fid-dlamijiet. Libsa mcarrta.
Ghalfejn Alba kienet thoss li l-mewt ta’ Zara kienet fuq spallejha?
X’rabta kien hemm bejn missier Alba u Deshan?
Ballu tal-maskri. Il-Milied. Strangier fuq vapur. Notamenti.
Dan ir-rumanz huwa rakkont emozzjonali fuq il-vera mhabba b’element sopranaturali li jqanqallek kurzita’ halli tiskopri t-tmiem tieghu li mhux mistenni.
Ġo villaġġ żgħir, ħames minuti bogħod mill-baħar, hemm dar imdaqqsa li mad-daqqa t’għajn taħsibha abbandunata, minħabba li l-faċċata żdingata u l-bieb ta’ barra qed jibki għal qatra żebgħa!
Iżda meta wieħed joqgħod jinnota u jħares b’attenzjoni jinduna li fil-ħġieġ tat-twieqi jista’ jara wiċċu, avolja kien hemm xi tnejn imkissrin. It-tarġa ta’ quddiem il-bieb nadifa tazza u ż-żewġ pjanti li hemm mal-faċċata, kif ukoll xi oħrajn fil-gallarija, jidhru li xi ħadd jieħu ħsiebhom.
Min jgħaddi minn hemm jassumi li ġo dik id-dar kien joqgħod xi ħadd anzjan li forsi ma baqax jgħix fiha u għandu lil xi ħadd jiġi minnu joħodlu ħsiebha ta’ darba kultant… Iżda dawk tal-lokal jafu li ġo dik id-dar tgħix tfajla ta’ sittax-il sena jisimha Ella.
Min kien sewwasew Patri Franġisk? U kif daħlet Claudia fil-ħajja tiegħu?
“Għinni, Patri Franġisk… Neħtieġ tassew l-għajnuna tiegħek!”
“Tersaqx… Tersaqx qribi… mara…”
Patri Franġisk kien bniedem li jaf jaħseb u jirrifletti. Quddiem it-tentazzjoni ħsiebu mar fil-Madonna li tagħha kellu l-ikbar devozzjoni… imma mid-dehra l-Madonna kienet abbandunatu.
Le… ma setax ikun…
U Leli? X’ried minn Claudia?
Għaliex ried jagħmel minn ħajjitha tapit? Wara kollox, hi kienet taħdem għalih… Magħha ma kien jonqsu xejn… Mela għax ħalef vendetta?
Mastru Gerfex huwa xwejjaħ pensjonant li jgħix ġo Ħal Busbies ma’ martu Lugrezja. Xi darba kien surmast ta’ skola ċkejkna ġo raħal qrib.
Billi ma jżommhiex u jħobb jiċċajta ħafna hemm min jaħseb li x-xwejjaħ beda jiżmaga, waqt li oħrajn jidhrilhom li, billi jħobb xi ftit il-qatra, sikwit ikun xurban u allura tista’ tgħaddih passata.
Tassew li Mastru Gerfex jagħmel kull waħda tinkiteb, iżda hu tassew ukoll li l-imsejken xwejjaħ isib min joħloqlu l-praspar kulfejn idawwar wiċċu. Is-Surġent Sacco dejjem jiġri warajh u jfittixlu l-passi tiegħu, is-Sur Gilard jaqbad miegħu bħal qarnita kulmeta jirfes fil-Każin tal-Banda, u (billi fuq tlieta toqgħod il-borma) issa tfaċċa Kaspru l-Amerikan li hu mimli bl-għira u moħħu biex jippika miegħu. U l-aġir ta’ dawn iwasslu ta’ sikwit biex iżid xi praspura ġdida fil-kollezzjoni!
Ix-xwejjaħ hu raġel minn tagħna u qalbu tajba kemm tridu, iżda żgur li mhux se jħalli lil min jgħaddih minn għajn il-labra. Anzi, kulmin ipprova jagħmel hekk, dejjem mar minn taħt, għax ma’ Mastru Gerfex mhux lakemm iġġibha żewġ!
Illum in-novella reġgħet qabdet ritmu tajjeb fost il-qarrej Malti. Dan wieħed jistennieh f’dinja mgħaġġla bħal din li qegħdin ngħixu fiha.
Din il-ġabra tħaddan madwar 20 novella. Il-kittieb Ingliż William Shakespeare jimmaġina l-bnedmin bħala atturi; kull attur għandu parti x’jaħdem skont il-qasam li jkun fih. Għaldaqstant, il-ktieb iħaddan temi differenti li flimkien jagħtu stampa sħiħa tal-ħajja umana kontemporanja. Il-qarrej se jsib temi pożittivi u oħrajn negattivi; temi bħall-imħabba, is-solidarjetà, it-tjubija, il-ħniena; imma se jsib ukoll temi bħat-tradimenti, il-qerq, il-vjolenza, l-abbuż u l-isfruttament tal-persuni.
Fuq il-palk tal-ħajja hu ktieb ta’ rilassament, imma fl-istess ħin imbuttatura biex iġġiegħel lill-qarrej jifhem dak li qed iseħħ madwaru.
Amira, Aldo u Alan huma tliet tobba żgħażagħ. Amira hija bint tabib Palestinjan u omm Maltija. Qribhom ikun hemm Danielle, infermiera b’esperjenza ta’ vjolenza domestika traġika li tbegħedha minn missierha.
Fix-xenarju tfeġġ ukoll tabiba Franċiża li Amira u Aldo jagħmlu ħbieb magħha waqt esperjenza fil-Palestina.
Jinbet interess kbir dwar dar antika tan-nanna ta’ Amira f’Malta, li jkollha xebh straordinarju ma’ dar simili f’Pariġi u rabta ma’ kavallier ta’ żmien it‑Templari.
Sadattant, fil-ħajja ta’ Danielle jerġa’ jfeġġ missierha, b’xi ħadd isus warajh sal-punt li jipprova joqtlu minħabba ċavetta misterjuża.
Jiġri wkoll li Amira u Danielle jsibu ruħhom weħidhom, wiċċ imb wiċċ ma’ żewġ kriminali mgħammdin u armati, wieħed minnhom midrub u l-ieħor jaf lil missier Danielle.
Ġużi jafda fil-kliem sabiħ ta’ Toni meta dan jissuġġerilu biex jagħmel bħalu u jemigra lejn l-East End ġewwa Londra. Toni jdaħħlu jaħdem bħala bouncer fl-istess night club fejn jaħdem hu f’Soho. Iż-żagħżugħ qatt ma ħaseb ħażin f’sieħbu Toni u qatt ma basar li ħabibu kien membru ta’ ċirku kriminali u li kien qiegħed jingannah.
Bil-manuvri ta’ Toni u ta’ Dim the Greek, Ġużi jsir kompliċi bla ħsieb f’serqa kbira.
Il-ġrajja sseħħ f’Londra u f’Malta fl-1961.
X’konnessjoni seta’ kien hemm bejn ‘Is-Serqa tas-Seklu’ f’Londra ma’ każ ta’ qtil fin-Naxxar?
U fuq kollox, Jenny, it-tfajla Ingliża ta’ Ġużi, x’sehem kellha f’dan kollu? Wara tant taqtigħ il-qalb x’jiġri minn dawn it-tnejn?
– PANDEMIJA HAKMET LIR-RENJU TA’ KARTAKSAN!
– Ir-Raba’ Ktieb mill-grajja illustri ta’ Kartaksan
– Dan ir-rakkont mhux dwar Grancella … dik li kienet timxi b’lura u trabbi l-friefet il-lejl. Din hija storja dwar l-erba’ wliedha. Insomma … aktar dwar Fulda, iz-zghira nett! U aktar importanti minn Fulda hija bintha: Rampa. Ghax issa ghaddew hafna snin u dawn l-erba’ ahwa lkoll qabzu s-sittin sena. Imma Grancella se tidhol xi ftit ukoll. U anki zewgha Frangello … ghalkemm dan donnu se jmut qabel ma jitwieled. Izda, fuq kollox, din hija storja dwar l-epidemija li kienet hakmet lil Kartaksan, b’attakki ta’ … ta’ … ta’ … ta’ … Aaaaaaaaaccù. Skuzawni … na nistax inkompl—!
– Alberto kien fi triqtu lejn Sqallija. Kellu bzonn jindiehes ma’ xi familja biex ma jaghtix fil-ghajn. Fi ftit hin ghamel habib ma’ zewgt itfal. Malajr qabad jiddiskuti m’ommhom Zvetlana u spicca biex afda bagalja flus maghha. Zvetlana kellha tiehu decizjoni importanti li maghha gabet konsegwenzi serji.
– Alberto kien beda jissuspetta li martu kellha wicc haddiehor. Is-suspetti kibru meta martu harget tqila. Lydia kienet mara bla skrupli. Qatt ma kienet temmen li zewgha kien jissuspetta xi haga. Kienet tahseb li hu kien mohhu biss fil-flus.
– Alberto jfassal pjan biex isir jaf il-verità qabel jerfa’ r-responsabbiltà ta’ tarbija li kellu dubju jekk hix tieghu. Bil-pjan djaboliku tieghu jirnexxilu jbiddel id-destin ta’ bosta. Ghalih ma kienx jimporta li juza lin-nies. Ghalih kien jimporta biss li jasal fejn jixtieq.
F’din il-ġabra ta’ kitbiet, Spiteri Gingell jinseġ esperjenzi u ħsibijiet personali mal-ħajja, l-istorja, in-natura u l-kultura Maltija flimkien ma’ temi universali. X’inhi l-verità, il-ġustizzja jew is-sbuħija? Xi jfisser il-progress jew l-unur? Daqqa permezz ta’ proża u drabi oħra permezz tal-poeżija – xi kultant b’mod dirett iżda ġeneralment b’mod aktar sottili, kultant b’ċerta diqa u nostalġija iżda ferm aktar bl-umoriżmu, l-assurd u l-esaġerazzjoni – huwa jipprova jifhem u jwieġeb dawn il-mistoqsijiet skomdi li qajla nsibu risposta xierqa għalihom u ma joqgħodx lura milli jqanqal lill-qarrej biex jagħmel l-istess.
Tifel makakk, suldat qalbieni u principessa kapriccuza huma whud mill-karattri li se tiltaqa’ maghhom f’din is-sensiela li tigbor fiha l-hrejjef favoriti tieghek! Iftah il-ktieb u ntilef f’dawn il-grajjiet mimlijin magija u avventura!
Meta tliet qzieqez jitilqu mid-dar, jahsbu li se jghixu hajja libera u komda. Ghalhekk, kull wiehed minnhom jibni dar ghalih. Izda meta jdeffes denbu l-lupu l-kattiv, jaghmlilhom hajjithom difficli.
Storja ta’ mhabba mimlija tlajja’ u nzul, u li tohrog fid-dieher il-qasma kbira ta’ bejn il-hajja felici u l-kumdità tas-sinjur, b’kuntrast mas-semplicità u t-tbatija tal-fqir.
Il-familja Brewster hija familja ghanja, imma s-sitwazzjoni tal-familja hija bhal kobba mhabbla. Min hija ezattament il-familja Brewster, u x’inhuma l-misteri taghha?
Allison Brewster, studenta zaghzugha l-gmiel taghha, hija l-eredi ta’ fortuna kbira u tfajla b’qalb li taf thobb. Gerald Winchester, zaghzugh innocenti, twajjeb u genwin, huwa skrivan fl-ufficcju ta’ bankier sinjur. John Hubbard, ragel ghajjur u kattiv, huwa l-prokuratur legali tal-familja Brewster.
X’inhu d-destin ahhari ta’ dawn it-tliet karattri principali?
Rakkont li jhalli lill-qarrej sal-ahhar fuq ix-xwiek sabiex jiskopri s-sigrieti tal-familja Brewster u s-sinifikat tal-famuza cavetta tad-deheb.
Iċ-Ċimiterju tal-Imgħallqin mill-pinna ta’ Giuseppe Cumbo huwa rumanz mill-isbaħ li fih l-intriċċi, l-inganni, l-imħabba u l-vendetti ma jonqsux. Iħallik fuq ix-xwiek mill-bidu sal-aħħar u jitilfek f’dinja oħra ta’ Markiżi, palazzi u Malta tal-antik.
Hi sfaret u għajnejha dehru jleqqu. ‘Misħut!’ qalet bejnha u bejn ruħha. Is-Sur Borg ma tilifx ċaqliqa waħda biss minn tagħha. Hu ġarrab fih innifsu ferħ bla tarf xħin raha quddiemu hekk safra u beżgħana. “Oqgħod attenta,” reġa’ qalilha hu t’ton qalil, “għax int taf biżżejjed li ma nerġa’ lura minn ebda ostaklu li nsib quddiemi! Jekk niltaqa’ ma’ xi wieħed quddiemi, matul it-triq tiegħi, jien inbattih! Sinjura, la tfixkilnix, għax xejn ma jimpedini biex nasal fl-iskop tiegħi!” “Theddidni!” qaltlu hi b’ton ta’ disprezz profond. “Ħsibt li b’hekk se tbeżżagħni? Iżda jien ma nibżax minnek, Sinjur! Iva, jien inkun ta’ ostaklu bejnek u bejn binti u naħliflek li int ma tagħmel xejn!” “Tisfidanix,” kompla hu b’leħen fgat, “għax jien ma nerġa’ lura qatt! Dawk l-ittri li għadni kemm semmejtlek u li jxandru ħwejjeġ strambi; dawk l-ittri jivvendikaw lill-bniedem li int trid tikkumbatti!” “Miżerabbli!” għajtet Adele.
Iċ-Ċimiterju tal-Imgħallqin mill-pinna ta’ Giuseppe Cumbo huwa rumanz mill-isbaħ li fih l-intriċċi, l-inganni, l-imħabba u l-vendetti ma jonqsux. Iħallik fuq ix-xwiek mill-bidu sal-aħħar u jitilfek f’dinja oħra ta’ Markiżi, palazzi u Malta tal-antik.
L-għassies li skanta jħares lejh fil-ħin li tefagħlu d-dawl f ’wiċċu, ħass ġismu jitla’ xewk xewk. Ħin bla waqt, iż-żagħżugħ poġġa riġlu fuq it-tebut, tbaxxa u reġa’ qam, xħin refa’ fuq dirgħajh il-ġisem ta’ dik il-mara. Hu beda jagħfasha ma’ sidru u jolfoq, u b’xufftejh jaħarqu nar beda jbus bħal mitluf il-wiċċ, il-għonq, id-dirgħajn u s-sider ta’ dik, li b’daqshekk fehem, li sejjer jerġa’ jagħtiha l-ħajja. “Ma stajtx insalvak! Maħbuba Giovanna tiegħi, mela tassew li m’għandix nisma’ aktar il-leħen maħbub tiegħek, ma narax iżjed il-ħelwa tbissima tiegħek. Għajnejk baqgħu magħluqin! “Darba int kont għedtli… ‘Ġorġ, jekk immut, bewsa tiegħek terġa’ tagħtini l-ħajja.’ Qum mela! Din il-bewsa rrid nistampahielek fuq xufftejk! U issa xejn! Xejn!” kompla b’leħen li jaqsam lill-qlub.
Marju kien iħobbha wisq ‘il żaqqu. Meta ommu kienet tagħmel il-pastizzi kienet taqagħlu żaqqu għalihom u darba waħda Marju għamel waħda minn tiegħu minħabba fihom…
Marju u l-Logħba Ballun:
Marju kien iħobb jilgħab ħafna mal-ħbieb u logħba bil-ballun ma’ sħabu ma kienx jitlifha. Iżda darba waħda logħba futbol kienet il-kaġun ta’ bawxata oħra minn tiegħu…
Marju u l-Ħmara l-Griza:
Marju dejjem b’xi waħda ġdida! Sibt minnhom mar jagħti daqqa t’id lil Ġovann fir-razzett tal-familja tiegħu… u ma kinitx dawra bil-ħmara li fettillu jmur ma’ ħabibu!
GHAL DIK li hi skola Pietru Pitravu ma kienx aħjar mill-ħmar ta’ Wiżu għax l-istudju qatt ma ried jaf bih. Iżda meta jiġi għal xi bawxataminn tiegħu kien iħaddem rasu daqs avukat. Ma tantx kien iħaddem rasu daqs avukat. Ma tantx kien iħobb iħalliha ħelwa għal melħa u, jekk tħabbatha miegħu aktarx li kont tmur minn taħt.
Il-praspar ta’ Pietru Pitravu kienu ta’ sikwit iħarbtu l-paċi tan-nies tar-raħal kif ukoll t’ommu u missieru. L-għalliem tiegħu u s-Surmast ta’ l-iskola ġieli tħabblu wkoll fit-taħwid tiegħu. Iżda bosta drabi oħra Pietru kien jispiċċa moqli b’żejtu. Dan ġara meta, ngħidu aħna, kiseb għalih innifsu t-Titlu ta’ Ħmar… jew meta mar jaqta’ l-lewż mis-siġar ta’ Kola l-bidwi u kellu xi jgħid mal-bodbod aħrax li kien hemm fl-għalqa.
– Ġovanni Frontoni, żagħżugħ qalbieni Venezjan, jirritorna minn abbord is-Sbejħa Sorrentina biex iħaddan lill-għażiża martu u lit-tarbija l-ġdida tagħhom. Iżda mogħmi bl-għira ħaseb li kien tradut u f’telfa ta’ ġenn ħalla lil martu Teodora kważi mejta b’daqqa ta’ stallett.
– Ix-xorti ħażina tibqa’ tiġri warajh hekk kif hu u x-xwejjaħ missieru jiġu akkużati b’konfoffa. Kien kollu għalxejn li qalu li mhumiex ħatja. Lill-iben ikkundannawh għat-turufnament filwaqt li l-missier ingħata s-sentenza tal-mewt.
– Imma min jista’ jtemm ħajjet ix-xwejjaħ jekk ir-Repubblika Venezjana tinsab mingħajr il-Bravu? X’lest jagħmel Ġovanni biex isalva lill-għażiż missieru? Min huma s-sbejħa Vjoletta u s-Sinjura, li waslu minn Ġenova sbatax-il sena wara? U x’jitlob il-Konti Salfieri minflok ir-rikkezzi kollha li offrietlu s-Sinjura tiegħu?
Kurun il-qanfud ihobb wisq il-festa tal-gheneb li Ganni l-bidwi jorganizza flimkien mas-sindku ta’ Hal Xuxa, is-Sur Pandolfino Parascandolo.
L-entuzjazmu tieghu ghal din il-festa jdahhlu f’bawxata kbira.
Imma x’mar zmerc waqt il-festa?
L-isem propju tal-gżira Kubana ta’ żmien Fidel Castro huwa Inagua, imma kulħadd kien jafha bħala l-Gżira tax-Xitan għax fiha kienu jiġu eżiljati l-agħar nies li wettqu delitti kbar.
Niltaqgħu ma’ Juan Carlos, raġel mill-agħar li wettaq kull xorta ta’ affarijiet ħżiena: serq, stupri u anke delitti kbar u tal-waħx. Kien kap ta’ għaqda tal-agħar briganti li wieħed jista’ jimmaġina. Ma jibża’ u jiddejjaq minn ħadd u minn xejn. Mibegħda kbira biss kellu f’qalbu, kemm għan-nies ta’ madwaru, u wisq aktar għall-membri tal-Ġustizzja.
Kif jispiċċa dan Juan Carlos u l-familja tiegħu wara daqstant ħruxijiet li kien wettaq? Minn xiex kellu jgħaddi dan il-bniedem bla ebda skrupli? U b’liema mod tidħol f’dan ir-rakkont il-gżira ċkejkna ta’ Malta li hi wisq imbiegħda minn Kuba?
Dan ir-rakkont, flimkien ma’ stejjer oħrajn tassew interessanti, iħallu lill-qarrej fuq ix-xwiek mill-bidu sal-aħħar.
Tifel makakk, suldat qalbieni u principessa kapriccuza huma whud mill-karattri li se tiltaqa’ maghhom f’din is-sensiela li tigbor fiha l-hrejjef favoriti tieghek! Iftah il-ktieb u ntilef f’dawn il-grajjiet mimlijin magija u avventura!
Principessina thobb tilghab wahidha fil-bosk. Darba minnhom tispicca fl-inkwiet u zring qalbu tajba jghinha. Kulma jitlobha lura huwa li jqattghu ftit tal-hin flimkien. Imma Principessina ma tkunx trid.
Kienet lejla stramba, oskura, bil-wisq differenti mill‑iljieli qliel li s-soltu jħabbtu wiċċhom magħhom is-sajjieda ’l barra mill-bajja ta’ Marsaxlokk. Fl‑istess lejla mqallba Marsaxlokk tilef waħda minn uliedu, Lisa Mangion, li sparixxiet minn quddiem għajnejn kulħadd qisu belagħha l-baħar jew ix-xitan innifsu.
Xhur wara jgħibu wkoll Christina u Maria, li inċidentalment ukoll kienu f’guest house fl-istess raħal. It-tfittxija għalihom ma taqta’ xejn imma l-pulizija ma setgħux isibu ħjiel tagħhom, lanqas fuq l-Għolja ta’ Trojja u ċ-ċimiterju Medjevali qribha.
Is-suspettat ewlieni tal-Pulizija huwa Reno, li kien jaqsam id-droga ma’ Lisa minn wara dahar martu, sakemm minn imkien titfaċċa persuna oħra li terġa’ taqleb l-istħarriġ ta’ taħt fuq.
Id-destin tat-tfajliet jidher mill-aktar kiefer u għeruqu huma tant fondi u mħabbla li jistgħu jinħallu biss bis-saħħa tal-ispirti li jagħżlu li jitkellmu biss mal-aħwa anzjani Antonia u Katie, u jibagħtu messaġġi strambi lill-Avukat Gabarretta.
Iċ-ċkejkna Stella kellha rabta speċjali ma’ missierha. Minbarra li kienet tħobbu ħafna, kienet ukoll tammirah għat-talent li kellu fit-tpinġija.
Stella bdiet tinnota li l-papà tagħha kien kemxejn differenti minn dawk tal-ħbieb tagħha. Madanakollu, għal Stella, dan xejn ma kien jimporta. L-aktar ħaġa importanti għal Stella kienet l-imħabba ta’ bejniethom u li kien verament bravissimu…minkejja li differenti.
F’dan il-ktieb l-awtur Eddie Attard jesplora l-istorja tal-piena kapitali f’Malta, f’għeluq il-ħamsin anniversarju mit-tneħħija tagħha. Mill-forka li kienet tingħata fi żmien l-Ordni ta’ San Ġwann, l-awtur jelenka l-eżekuzzjonijiet tal-mewt fi żmien il-ħakma Ingliża, kif ukoll il-forka fil-ħabs ta’ Kordin. Attard jispjega wkoll it-tip ta’ dfin li kien isir għall-iġġustizzjati, li kien isir f’ċimiterji apposta viċin il-post tal-eżekuzzjoni. Jurina wkoll ir-rwol tal-bojja, li kien il-persuna li kien iwettaq l-att tat-tneħħija tal-ħajja fuq l-iġġustizzjati u jidħol f’dan ir-rwol fil-kuntest Malti. Jeżistu wkoll bosta leġġendi marbuta mal-piena tal-mewt, fosthom il-każ ta’ Ġużeppi Grech, ta’ Thomas Sweeney, u Nazzareno Abela fost l-oħrajn. L-ewwel tentattiv biex titneħħa l-piena kapitali kien fl-1965, u din tneħħiet għal kollox, minbarra f’ċerti eċċezzjonijiet, fl-1971.
Mastru Gerfex hu bla dubju l-iktar bniedem popolari f’Hal Busbies. Malli ghalaq is-sittin waqaf mix-xoghol u beda bil-praspar. U xi praspar! Il-barumbati li jaghmel minn jum ghal jum ma jitwemmnux. U kienu sewwasew dawn il-praspar goffi li kisbulu t-titlu eccellenti ta’ Mastru Gerfex. Kien hemm min qal li mohh ix-xwejjah hfieflu bix-xjuhija, waqt li ohrajn xerrduha li rasu tkun spiss iddur bl-inbid li jixrob. Jien ma nafx min minnhom ghandu ragun, u mhix haga kbira li ghandhom bicca ragun kull wiehed. Li naf zgur hu li f’Hal Busbies in-nies kollha jhobbu u jiggostaw lil Mastru Gerfex ghall-praspar li jaghmel. Insomma, mhux in-nies kollha kollha jiggostawh! Is-Surgent Sacco, nghidu ahna, ma jistax jarah impingi, ghax mhux l-ewwel darba li thabbel fix-xibka tal-praspar tieghu. Anzi jhossu cert li l-inkwiet kollu li jinqala’ f’Hal Busbies hu dejjem htija ta’ Mastru Gerfex … u tal-kelb tieghu Ferfex. Ohrajn ghadhom sal-lum ma jafux kif jaqbdu jiktbu x-xwejjah … ghax xi drabi jilghabha tal-ikbar imbecilli fir-rahal kollu, u drabi ohra jhaddem rasu daqs l-iprem avukat. L-ahjar hu li taqraw il-praspar tieghu u tiggudikaw intom.
Din il-ġrajja seħħet il-Birgu wara l-Ewwel Gwerra Dinjija. L-Ingliżi ħallew lill-Maltin bil-ġuħ, f’għaks u f’telqa kbira. Il-poplu Malti ma setax ilaħħaq mal-ħajja. L-Ingliżi ngħaqdu mal-Knisja biex iħallu lill-Maltin f’injoranza kbira. Manwel Dimech jispiċċa eżiljat mill-gvern Ingliż għax ried jeduka lill Maltin.
Jorgos, żagħżugħ li jgħix il-Birgu, bin familja nobbli, kien student universitarju determinat u ma jaqta’ qalbu minn xejn. Kien iħobb jikteb il-ħsus tiegħu fi djarju. Renza kienet ukoll studenta universitarja. Tfajla Maltija b’missier ta’ nisel Ingliż, li kien kurunell fl-Armata Ingliża. Il Kanonku Federik għex l-Awstralja għal bosta snin u issa kien joqgħod Ħal Qormi.
Ġrajja mibnija fuq l-istorja ta’ Malta mħallta ma’ rakkont immaġinarju li jħalli lill qarrej sal aħħar fuq ix-xwiek.