L-isem propju tal-gżira Kubana ta’ żmien Fidel Castro huwa Inagua, imma kulħadd kien jafha bħala l-Gżira tax-Xitan għax fiha kienu jiġu eżiljati l-agħar nies li wettqu delitti kbar.

Niltaqgħu ma’ Juan Carlos, raġel mill-agħar li wettaq kull xorta ta’ affarijiet ħżiena: serq, stupri u anke delitti kbar u tal-waħx. Kien kap ta’ għaqda tal-agħar briganti li wieħed jista’ jimmaġina. Ma jibża’ u jiddejjaq minn ħadd u minn xejn. Mibegħda kbira biss kellu f’qalbu, kemm għan-nies ta’ madwaru, u wisq aktar għall-membri tal-Ġustizzja.

Kif jispiċċa dan Juan Carlos u l-familja tiegħu wara daqstant ħruxijiet li kien wettaq? Minn xiex kellu jgħaddi dan il-bniedem bla ebda skrupli? U b’liema mod tidħol f’dan ir-rakkont il-gżira ċkejkna ta’ Malta li hi wisq imbiegħda minn Kuba?

Dan ir-rakkont, flimkien ma’ stejjer oħrajn tassew interessanti, iħallu lill-qarrej fuq ix-xwiek mill-bidu sal-aħħar.

Kitba ta’ Elio Lombardi

Kienet lejla stramba, oskura, bil-wisq differenti mill‑iljieli qliel li s-soltu jħabbtu wiċċhom magħhom is-sajjieda ’l barra mill-bajja ta’ Marsaxlokk. Fl‑istess lejla mqallba Marsaxlokk tilef waħda minn uliedu, Lisa Mangion, li sparixxiet minn quddiem għajnejn kulħadd qisu belagħha l-baħar jew ix-xitan innifsu.

Xhur wara jgħibu wkoll Christina u Maria, li inċidentalment ukoll kienu f’guest house fl-istess raħal. It-tfittxija għalihom ma taqta’ xejn imma l-pulizija ma setgħux isibu ħjiel tagħhom, lanqas fuq l-Għolja ta’ Trojja u ċ-ċimiterju Medjevali qribha.

Is-suspettat ewlieni tal-Pulizija huwa Reno, li kien jaqsam id-droga ma’ Lisa minn wara dahar martu, sakemm minn imkien titfaċċa persuna oħra li terġa’ taqleb l-istħarriġ ta’ taħt fuq.
Id-destin tat-tfajliet jidher mill-aktar kiefer u għeruqu huma tant fondi u mħabbla li jistgħu jinħallu biss bis-saħħa tal-ispirti li jagħżlu li jitkellmu biss mal-aħwa anzjani Antonia u Katie, u jibagħtu messaġġi strambi lill-Avukat Gabarretta.

Din il-ġrajja seħħet il-Birgu wara l-Ewwel Gwerra Dinjija. L-Ingliżi ħallew lill-Maltin bil-ġuħ, f’għaks u f’telqa kbira. Il-poplu Malti ma setax ilaħħaq mal-ħajja. L-Ingliżi ngħaqdu mal-Knisja biex iħallu lill-Maltin f’injoranza kbira. Manwel Dimech jispiċċa eżiljat mill-gvern Ingliż għax ried jeduka lill Maltin.

Jorgos, żagħżugħ li jgħix il-Birgu, bin familja nobbli, kien student universitarju determinat u ma jaqta’ qalbu minn xejn. Kien iħobb jikteb il-ħsus tiegħu fi djarju. Renza kienet ukoll studenta universitarja. Tfajla Maltija b’missier ta’ nisel Ingliż, li kien kurunell fl-Armata Ingliża. Il Kanonku Federik għex l-Awstralja għal bosta snin u issa kien joqgħod Ħal Qormi.

Ġrajja mibnija fuq l-istorja ta’ Malta mħallta ma’ rakkont immaġinarju li jħalli lill qarrej sal aħħar fuq ix-xwiek.

…tax-xagħra li qridna,
u s-siġar li ħraqna,
tas-sħab li niġġisna,
u l-mewġ li dardarna;
tal-bhejjem imqattgħa,
u t-tfal li weġġajna,
tat-trabi li qtilna,
u l-kliem li ħammiġna
mhux biżżejjed
id-demm ta’ ġisimna.

“Tafu li omm it-tifel tiġri mal-irġiel?” staqsa s-Surmast. “Tafu li missieru ma kienx missieru?”
“U qatt ħsibtu xi jħoss tifel żgħir meta turih xbieha ta’ raġel imċaflas bid-demm, nofsu għarwien, bix-xewk iċarratlu l-ġilda ta’ rasu, u msammar ma’ salib?”
“Tafu kemm kellu l-wied u l-ħarrub għal qalbu qabel bnew kullimkien vilel?” staqsa mġħaddab wara ftit.
L-oħrajn iċċassaw iħarsu lejh.
“Għalhekk ġera d-demm,” qalilhom. “Għalhekk!”

Kitba ta’ Paul P. Borg

– Miktub minn Charles Flores u Tony Barbaro Sant

Ghaddew seba’ snin minn meta hareg Jinzlulek Ghasel, gabra ta’ aneddoti minn protagonisti f’oqsma differenti tas-socjetà Maltija, li nafu kemm nizlet tajjeb mal-qarrejja Maltin u Ghawdxin.

Dan it-tieni volum huwa x’aktarx l-aktar sequel li dam biex wasal fl-istorja tal-qari. Matul dan il-perjodu sfortunatament tlifna lil xi whud minn dawk li kienu wasslulna l-istejjer helwin, sikwit ferrieha, fl-ewwel volum. Il-vojt imtela minn kontributuri godda li, flimkien ma’ dawk li kienu nghaqdu maghna fl-ewwel edizzjoni, jaghmlu din l-edizzjoni wahda xejn inqas ecitanti – bukkett iehor ta’ aneddoti li ma tiqafx taqrahom qabel tispiccahom.

Jinzlulek Ghasel 2 ma jonqosx li bis-sehem ta’ daqstant personaggi jerga’ joffri l-opportunità lill-edituri biex, mid-dhul taghhom, jaghmlu donazzjoni lil wiehed mis-santwarji tal-annimali li ghandna x-xorti jkollna f’pajjizna.